Zaburzenia lękowe w ciąży- jak pomóc?

W poprzednim artykule „Zaburzenia lękowe w ciąży- czym są?” przedstawiłam informacje dotyczące objawów lęku, najczęściej występujących zaburzeń lękowych, rodzajów lęków jakie można doświadczyć w ciąży oraz różnice między strachem a lękiem. Myślę, że warto pamiętać o tym, że do każdej osoby należy podchodzić w sposób indywidualny przyglądając się jednostkowej sytuacji. Pisząc trudno jest nie uogólniać pewnych zachowań bądź zjawisk. Miejcie jednak na uwadze fakt, że w życiu nie ma jednego „prawidłowego” scenariusza a jest ich tyle co ludzi a w tym wypadku kobiet. W tym miejscu pragnę tylko przedstawić możliwości, przykłady sytuacji jakich możecie doświadczyć zostawiając przestrzeń na Wasze indywidualne przeżycia.

Ryzyko występowania zaburzeń lękowych:

– zaburzenia psychiczne w rodzinie

– własne doświadczenia zaburzeń psychicznych w przeszłości

– zaburzenia osobowości lękowe

– osobowość neurotyczna

– stresujące wydarzenie

– relacje obejmujące wczesne dzieciństwo jak i te w których przebywamy obecnie

– trudności w obszarze życia osobistego czy zawodowego

– niektóre choroby np. tarczycy, serca, cukrzyca

Profilaktyka

– odpoczynek – znajdź chwilę dla siebie, zrelaksuj się, zwolnij, zrób coś co sprawi Ci przyjemność

– zdrowe odżywianie – to jak ogólnie funkcjonuje nasz organizm również uzależnione jest od tego co jemy i w jaki sposób

– sen – zadbaj o to aby się wysypiać

– aktywność fizyczna – pisałam o niej w artykule „Aktywność fizyczna w ciąży”

– relacja – warto jest mieć chociażby jedną zaufaną osobę, której możemy powiedzieć wprost i otwarcie o tym co czujemy, co myślimy, z czym się zmagamy itp.

– rozwój – realizuj swoje cele to pozytywnie wpłynie na poczucie własnej wartości

– granice – warto zadbać o to aby komunikować wprost to czego chcemy, to jakie mamy potrzeby a co jest dla nas nie do przyjęcia

– wyrażanie emocji – niektórym osobom sprawia to ogromną trudność aby określić co czują w danym momencie. Nie potrafią nazywać stanów emocjonalnych jakich doświadczają ale i również sprawia im trudność mówienie wprost o swoich emocjach a zamiast tego tłumią je.

– wiedza – ciąża jest zupełnie nową sytuacją do której właściwie nie jesteśmy wstanie się w 100% przygotować oraz przewidzieć tego co może nas spotkać. Niewiedza może więc generować dodatkowy stres i obawy, które mogą przerodzić się w zaburzenia lękowe. Być może jeżeli będziemy wiedziały o tym, że w ciąży mogą nas spotkać różne sytuacje, że naprawdę właściwie to jest, tyle scenariuszy co kobiet, że mogą pojawić się różnego rodzaju trudności i to jest NORMALNE to poziom lęku będzie znacznie niższy. Natomiast jeżeli na każdym kroku będziemy „zaskakiwane” to możemy dojść do momentu w którym nie będziemy już wstanie tego pomieścić. Słuchając na temat ciąży jedynie stereotypowych, wyidealizowanych wręcz utopijnych scenariuszy jeżeli spotka nas chociażby jedno odstępstwo to możesz poczuć się niepewnie, gorzej, wyjątkowo ale niestety w negatywnym tego słowa znaczeniu (tylko mnie to spotyka, wszystkie mają tak idealną ciąże a ja…) i Uwaga wcale nie musi chodzić tu o jakąś rzeczywiście zagrażającą życiu kobiety czy Dziecka sytuacje. Może to być czasem coś zupełnie NORMALNEGO, coś co w ciąży się po prostu zdarza. Ale jeżeli kobieta o tym nigdy wcześniej nie słyszała, to całkiem „zwyczajna” sytuacja jakiej dozna może generować w niej lęk. I pomyśleć, że w ciąży jest mnóstwo takich sytuacji. Dlaczego? Dlatego bo jakoś łatwiej jest idealizować ten stan a na pytanie jak się czujesz odpowiadać „dobrze”, zamiast dzielić się tak samo cieniami jak blaskami okresu ciąży. Na ten temat pisałam w artykule: „Coś Ci się stało w głowę?- nie to tylko ciąża”.

Wpływ zaburzeń lękowych na rozwój dziecka

Badania pokazują, że niewielki stres jakiego doświadczamy nie wpływa niekorzystnie na Nasz organizm. Jednak przebywanie w ciągłym stresie i napięciu może pociągać za sobą różnego rodzaju konsekwencje. W przypadku ciąży wysoki poziom hormonu stresu jaki wytwarzamy jest podczas silnego lęku przedostaje się do Dziecka. Nie można powiedzieć więc, że skoro wysokie jego stężenie jest niekorzystne dla nas to dla Dziecka pozostanie obojętne. Samo to jak stres działa na matkę np. powodując obniżenie jej odporności przez co może ona być bardziej podatna na zachorowanie a ostra infekcja w szczególności w pierwszym trymestrze ciąży może niekorzystnie wpływać na rozwój Dziecka.

Po przyjściu na świat może mieć ono niższą masę urodzeniową, być niedotleniony, wolniej rozwijać się psychomotorycznie i być bardziej płaczliwy.

Niekiedy silny stres może powodować poronienie.

Co może być pomocne:

– rozmowa – warto dzielić się z kimś swoimi lękami, mówić o swoich myślach, o tym co nas niepokoi, martwi, co czujemy w danej sytuacji

– oddech – skupienie się na oddechu może zredukować napięcie

– relaksacja – jeżeli znasz jakieś techniki to czasem możesz po nie sięgać szczególnie jeżeli potrzebujesz się uspokoić, wyciszyć albo po prostu Ci to w jakiś sposób pomaga. Możesz skorzystać np. z treningu Schultza, Jacobsona bądź włączyć muzykę relaksacyjną.

– odwrócenie uwagi – Uwaga! Mówienie „nie martw się”, „przestań o tym myśleć”, „zobacz przecież nic się nie dzieje o co Ci chodzi?” itp. NIE jest pomocne. Mam tu na myśli, proces przekierowania uwagi, zajęcia się czymś innym, odciągania tych myśli. Jednak nie polega to na lekceważeniu tego czego doświadcza dana osoba.

– zajęcia w szkole rodzenia – mogą zmniejszać lęk i pozytywnie wpływać na poczucie własnej kompetencji np. zajęcia teoretyczne podniosą poziom wiedzy, zajęcia praktyczne dadzą możliwość nabycia nowych umiejętności, zajęcia fizyczne pozytywnie wpłyną na zdrowie i samopoczucie.

– lista zadań – czasem warto jest spróbować podejść do ciąży w sposób zadaniowy przygotowując sobie np. harmonogram, którego będziesz się w miarę możliwości trzymać. Będzie to rzecz nad którą będziesz miała kontrole.

– rozmowa z innymi kobietami spodziewającymi się dziecka bądź mamami- no z tym może być różnie w tym sensie, że jeżeli będziemy rozmawiać z kobietą, która sama boryka się z różnego rodzaju obawami to możemy trochę sobie ich jeszcze dołożyć. Jednak wymiana doświadczeń, poglądów, informacji może dać poczucie „nie jestem sama inne przyszłe mamy też tak mają” bądź „obecne mamy kiedyś też były w tym samym miejscu co ja a teraz doskonale sobie radzą” Możemy z takich rozmów wyjść z przeświadczeniem „to co czuje jest normalne”. Samo zasięgnięcie informacji może już nas uspokoić.

– właściwie wszystko to co opisałam również w Profilaktyce– jeżeli zadbamy o swoje zdrowie, odpoczynek, postaramy się dzielić z innymi tym co się w nas pojawia, nazywać emocje, komunikować potrzeby, mówić otwarcie o obawach i trudnościach a wszystko to spotka się ze zrozumieniem to może działać jako czynnik chroniący ale i także uspokajający/ wyciszający

– pozytywne historie – słyszane od osób bliskich ale również przeczytane na jakiejś grupie, często kobieta gdy się czegoś obawia szuka podobnych historii, które zakończyły się dobrze. Tego typu opowieści mogę obniżyć jej lęk i dać nadzieję na pozytywne rozwiązanie trudności z jaką się boryka. Tu również należy być ostrożną, nigdy nie wiem kto jest po drugiej stronie i na ile jego słowa są autentyczne

– grupy wsparcia – na których pod okiem profesjonalisty np. psychologa, spotykają się osoby, które borykają się z podobną trudnością. Takie spotkania stwarzają przestrzeń w której w sposób swobodny można wyrażać swoje myśli i emocje. Słuchając też opowieści innych osób możemy nie czuć się osamotnione w sytuacji jaka nas spotkała.

Myślę, że nie ma tu złotego środka. Każdemu może pomóc co innego. Oczywiście nie mówię tu o napadach paniki czy o wysokim poziomie lęku. Jednak czasem odpowiednią profilaktyką i technikami możemy zredukować napięcie. Ważna jest także świadomość. Warto jest się sobie poprzyglądać, zauważyć co działa a co wpływa niekorzystnie. Próbować różnych rzeczy aż w końcu może uda się znaleźć coś co będzie odpowiednie akurat dla Ciebie.

W tym miejscu na uwadze mam raczej łagodną formę lęku.

Leczenie zaburzeń lękowych w ciąży:

– psychoterapia, najczęściej w nurcie behawioralno-poznawczym

– terapia z psychologiem

– farmakoterapia

– łączenie terapii z lekami

Właściwie jest tu podobnie jak z zaburzeniami depresyjnymi o których pisałam w artykułach: „Depresja w ciąży- czym jest?” oraz „Depresja w ciąży- jak pomóc?”.

Wiele zależy od tego z jak głębokimi zaburzeniami mamy do czynienia. Czasem wystarczy jedynie terapia czy psychologiczne wsparcie. Jednak są przypadki w których wskazane jest aby włączyć leczenie farmakologiczne. O tym zawsze decyduje lekarz psychiatra. Nie jest to łatwa decyzja, ponieważ pomimo tego, że dysponujemy coraz to nowszymi lekami to nadal stosowanie ich w ciąży nie jest w 100% bezpieczne.

Czasem zaburzenia lękowe łączą się z zaburzeniami depresyjnymi- właściwie jest to dość często spotykane.

Doświadczyłaś zaburzeń lękowych?

Co było pomocne? A co wpływało niekorzystnie?

Jeżeli masz ochotę możesz podzielić się swoim doświadczeniem- jest to zawsze cenna historia. <3