Psychologiczne aspekty ciąży

Ciąża kiedyś a ciąża dziś?

Co je łączy?

Czasem wydawać by się mogło, że jedynie fakt, że to Kobieta nosi Dziecko pod swoim sercem.

Świat narzuca nam pewne wymagania dotyczące sposobu życia, ubioru, zachowania oraz pewnego rodzaju presję w kierunku dążenia do posiadania kontroli nad otaczającym nas światem. Czy się temu poddajemy? Czy Ty się temu poddajesz?

Teraz możemy decydować o tym kiedy zaczniemy starać się o Dziecko w pełni kontrolując moment ewentualnego poczęcia, sięgając po różnego rodzaju środki antykoncepcyjne czy naturalne metody planowania rodziny. Nie będę poruszać tu kwestii ich skuteczności oraz oceny tego, które z nich są lepsze czy gorsze. Tutaj zdaj się na własne preferencje- masz do tego prawo!

Medycyna również znacząco się rozwinęła i jest możliwe zapłodnienie poza organizmem kobiety a następnie umieszczenie powstałego zarodka w macicy oraz monitorowanie jego rozwoju, aż do momentu porodu. Co więcej stosując metody wspomaganego rozrodu nie koniecznie trzeba korzystać z materiału genetycznego „rodziców” a można wykorzystać w tym celu komórki rozrodcze dawców.

Kiedyś możliwe było poczęcie jedynie podczas aktu seksualnego kobiety i mężczyzny. Teraz pojawiły się również inne możliwości.

Czy można więc mówić o postępie nauki i pomocy osobom które z jakiś przyczyn nie mogą począć nowego życia w sposób naturalny? Czy raczej pokazuje to zaawansowany stopień kontroli nad każdym aspektem życia?

Pozostawiam ten wątek do refleksji…

Ciąża sama w sobie jest często czasem kryzysu.

W naszym ciele ale i umyśle zachodzi wiele zmian. Trudno jest cokolwiek przewidzieć- pojawia się pewnego rodzaju destabilizacja a znane nam metody rozwiązań okazują się w tej sytuacji nieskuteczne. Wiele zależy w tym czasie od naszych wcześniejszych umiejętności oraz sposobów radzenia sobie w nowej sytuacji. Czy trudności, które napotykamy traktujemy jako problemy czy wyzwania. To jak podejdziemy do danej sytuacji przyczyni się do tego jak poradzimy sobie z owym życiowym kryzysem. Czy będzie to czas intensywnego rozwoju czy napięć i konfliktów?

Colman zauważa, że kobieta w ciąży doświadcza lęku związanego z pojawiającą się w niej świadomością śmierci. Zazwyczaj są to obawy dotyczące:

– poronienia

– choroby Dziecka

– obumarcia wewnątrzmacicznego

– porodu przedwczesnego

– martwego porodu

– własnej śmierci

Na początku uwaga zazwyczaj skupiona jest na Dziecku jednak im bliżej porodu pojawiają się również refleksje dotyczące własnej śmiertelności.

Emocje w ciąży

Bywają one różne, zmieniają swoją intensywność, dynamikę a czasem nawet dwie wydawało by się zupełnie sobie przeciwstawne- funkcjonują obok, niekiedy mieszając się ze sobą. Śmiech przez łzy?- nie mylić „Łez ze śmiechu”.

Wyróżniono trzy procesy obejmujące emocjonalne przeżycia kobiet w ciąży w zależności od czasu jej trwania”

1.   Proces włączania- pierwszy trymestr

Niezależnie od tego czy była to ciąża planowana czy nie. Reakcja na „dwie kreski” może być zupełnie różna, jednak na początku jest to zazwyczaj niedowierzanie i zaskoczenie oraz cały wachlarz uczuć (na ten temat pisałam w artykule „Dwie kreski”). Wówczas kobieta zaczyna zwracać większą uwagę na zmiany swojego samopoczucia. Towarzyszą jej niekiedy:

– labilność emocjonalna

– lęk

– płaczliwość

– zmniejszona koncentracja uwagi

– skrajne emocje

Często występuję także senność oraz spadek energii czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

W tym czasie kobieta przechodzi przez „proces włączania” tzn. zaczyna akceptować swój stan i Dziecko jakie się w niej rozwija. Rozmyślając na temat tego, że życie jakie nosi pod swoim sercem jest Osobą, która wpłynie na jej życie. Swoją uwagę kieruję także w stronę ojca Dziecka i oczekiwań jakie ma wobec Niego. Dla obojga rodziców często przełomowym i pomocnym elementem podczas procesu włączania jest badanie USG potwierdzające ciąże- kiedy to mogą usłyszeć bijące serduszko.

Jest to czas zaakceptowania faktu bycia w ciąży oraz przygotowywania się do nadchodzących zmian.

2.   Proces różnicowania- drugi trymestr

W tym czasie kobieta uświadamia sobie odrębność Dziecka, które nosi pod sercem. Zaczyna czuć ruchy, coraz częściej myśli o tym co dzieje się we wnętrzu jej ciała. Ciąża zaczyna być widoczna również dla innych. Bywa, że jest to powodem dumny przyszłej mamy, która już czasami zaczyna siebie tak nazywać. To może być też czas kiedy kobieta przygotowuje miejsce w swoim otoczeniu na przyjście na świat Maluszka. Komunikaty jakie stosuje pojawiają się zazwyczaj w liczbie mnogiej. Przyszła mama może starać się coraz bardziej nawiązać kontakt z Dzieckiem.

3.   Proces separacji- trzeci trymestr

Tutaj też pojawiają się różne emocje. Kobiety są zazwyczaj myślami bliżej porodu. W zależności od tego jak udało im się zaakceptować fakt bycia w ciąży oraz jakie znaczenie przypisały dolegliwościom towarzyszącym im przez ten czas, tak będą podchodzić do porodu. Mogą więc z utęsknieniem wyczekiwać rozwiązania albo też czuć pewnego rodzaju żal, że nie będą już dłużej w ciąży gdyż ten czas wiązały z pewnymi przywilejami i dogodnościami, które już za chwile przestaną ich dotyczyć. Pojawia się tu często lęk i napięcie, które można nieco rozładować poprzez przygotowywanie domu na przyjście Dziecka. Czasem też kobiety mają potrzebę uregulowania wszystkich swoich spraw.

W każdym z tych etapów może pojawić się lęk- jest to nowa sytuacja do której dopiero zaczynamy się przystosowywać. Ważne jest aby obserwować czy nie „zawładną” on naszym życiem przejawiając się np. w irracjonalnej trosce o dziecko bądź siebie samą. Czy nie jesteśmy tylko przygnębione, brak nam energii i nawet nie pamiętamy już czym jest dobry nastrój? Czy już odczuwamy ciężar bycia matką pomimo tego, że Dziecko się jeszcze nie urodziło?

Pamiętaj, że czasem warto jest skorzystać z pomocy specjalisty: psychologa, terapeuty, psychoterapeuty czy psychiatry.

O zaburzeniach psychicznych w ciąży będę pisała już w kolejnych artykułach.

Jeżeli z jakiś powodów nie chcesz korzystać z profesjonalnej pomocy to powiedz o swoich myślach, uczuciach, zmartwieniach, obawach oraz wszystkim tym co nie pozwala Ci funkcjonować chociaż JEDNEJ godnej zaufania osobie.

Ps. 1 Oczywiście mowa tu o ciąży prawidłowej fizjologicznie. Jednak pomimo prawidłowego rozwoju Dziecka mogą Ci towarzyszyć na prawdę skrajne emocje. To normalne- jednak nie warto też tego lekceważyć a obserwować siebie i zareagować w porę kiedy nasilenie objawów będzie znacząco wpływało na Twoje codzienne funkcjonowanie.

Ps. 2 Sprawa wygląda również inaczej kiedy dzieje się coś niespodziewanego czy też lekarz przedstawia złą diagnozę.

Ps. 3 W każdym wypadku warto jest jednak podejść indywidualnie do trudności z jaką boryka się Matka czy Para, nie zakładając z góry, że wiemy co to dla Nich oznacza.