Depresja w ciąży- czym jest?
Zaburzenia depresyjne w okresie ciąży szacuje się na ok. 10-20%. Niektóre kobiety doświadczyły ich po raz pierwszy podczas ciąży a w niektórych przypadkach epizod depresji wystąpił ponownie, gdy kobieta miała już wcześniej takie doświadczenia.
Czynniki ryzyka wystąpienia depresji obejmują:
a) wydarzenia z przeszłości
– nawracające epizody depresyjne
– zaburzenia nastroju
– chorobę afektywną dwubiegunową (z epizodami manii i depresji)
– zaburzenia lękowe
– autoagresje
– próby samobójcze
– uzależnienia w szczególności od alkoholu bądź narkotyków
– poronienia
– choroby w poprzednich ciążach
– traumatyczne doświadczenia porodowe
– doświadczenie przemocy fizycznej, psychicznej czy seksualnej
– stresujące wydarzenia
– dokonanie aborcji
b) czas teraźniejszy:
– brak wsparcia partnera
– niechcianą/ nieplanowaną ciąże i brak jej akceptacji przez samą kobietę
– odrzucenie/ wykluczenie społeczne
– brak środków finansowych
– brak dojrzałości i gotowości na Dziecko
– brak akceptacji ciąży przez rodzinę/ najbliższe otoczenie
– samotne macierzyństwo
– wcześniejsze negatywne doświadczenia
– posiadanie więcej niż trojga dzieci
– zmiany hormonalne
– niedoczynność tarczycy
c) cechy osobowości:
– wysoki poziom neurotyczności (agresywnej wrogości, depresyjności, impulsywności, lęku, nadmiernego samokrytycyzmu, nadwrażliwości)
– chwiejność emocjonalna
– wysoki poziom lęku
– niskie poczucie własnej wartości
– osobowość anankastyczna (nadmierne wątpliwości, sztywność, ostrożność, szczegółowość, upór, porządkowanie, wzmożona skrupulatność, schematyczność postępowania, pedanteria, sumienność, perfekcjonizm, uczucie napięcia i niepokoju, dbanie o fizyczne bezpieczeństwo, przekonanie o nieatrakcyjności, nadwrażliwość na krytykę, niechęć do nawiązywania bliższych związków z innymi, obawa przed odrzuceniem)
To tylko przykłady czynników jakie mogą predysponować do depresji w ciąży. Trudno jest ocenić trafnie prawdopodobieństwo jej wystąpienia na podstawie tylko tych wytycznych. Tzn. można ocenić prawdopodobieństwo jednak nigdy nie wiemy na pewno na ile będzie to miało przełożenie w rzeczywistości.
Być może warto mieć na uwadze to, że:
- Jeżeli mamy do czegoś predyspozycje to nie oznacza, że to nas spotka.
- Jeżeli nie mamy owych predyspozycji to nie oznacza też, że możemy czuć się w pełni bezpieczne mając poczucie, że to nas z pewnością ominie.
Niestety takiej 100% gwarancji nigdy mieć nie można.
Myślę, że warto być UWAŻNYM na siebie i swoich bliskich.
Depresja to przebiegła CHOROBA. Same kobiety mówią często „nawet nie wiem kiedy to się znowu zaczyna, jest dobrze i nagle znowu okazuje się, że mam kolejny epizod- sama nie wiem jak to się dzieje”.
Gdy jest to kolejny epizod kobiecie jest w pewnym sensie łatwiej go rozpoznać i podjąć działanie kiedy tylko depresja znowu chcę dojść do głosu. Jeżeli jednak jest to pierwszy epizod depresji to bardzo łatwo jest go pomylić z takimi typowymi huśtawkami nastroju jakie mogą mieć miejsce w ciąży. Tym bardziej potrzebna jest wiedza i uważność na samą siebie ale i także na osoby bliskie. Warto też skorzystać z pomocy specjalisty: psychologa, terapeuty, psychoterapeuty czy psychiatry.
Jak rozpoznać depresję?
W kontakcie można wyczuć przygnębienie.
Podczas rozmowy czy wywiadu u lekarza pojawiają się objawy somatyczne jednak w badaniach okazuje się, że nie ma ku temu przyczyn organicznych. Zazwyczaj na pierwszy plan wysuwa się obniżony nastrój. Przeplatać się może smutek i płaczliwość z drażliwością i niepokojem. Pesymistyczna ocena rzeczywistości łączy się z niską samooceną i poczuciem winy. Pojawia się także brak poczucia satysfakcji, zadowolenia oraz następuję utrata zainteresowań. Występują także zaburzenia snu i apetytu.
W zaawansowanej postaci depresji pojawiają się myśli, plany i próby samobójcze.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10 w przypadku wystąpienia epizodu depresyjnego mówi o cierpieniu z powodu:
– obniżonego nastroju
– utraty zainteresowań
– trudności w odczuwaniu radości
– zmniejszonej energii
– większej męczliwości
– trudności w koncentracji uwagi
– niskiej samooceny
– braku wiary w siebie
– poczucia winy
– pesymistycznego spojrzenia na świat
– myśli bądź też prób samobójczych
– zaburzeń snu
– zaburzeń łaknienia
Takie objawy muszą trwać co najmniej przez 2 tygodnie zaburzając w jakimś stopniu codziennie funkcjonowanie i powodując cierpienie abyśmy mogli zdiagnozować depresję.
Wyróżnia się także „zespół objawów somatycznych”, który przejawia się w:
– nasileniu objawów depresyjnych w godzinach porannych
– wzmożonej bądź też zmniejszonej aktywności psychoruchowej
– silniej obniżonego nastroju rano
– utracie łaknienia
– spadku wagi
– obniżeniu libido
– przedwczesnym wybudzaniu się rano
– utracie zainteresowań bądź braku zadowolenia z aktywności które kiedyś sprawiały przyjemność
Wyżej opisany zespół może ale nie musi wystąpić podczas epizodu depresyjnego. W psychologii nazywa się to epizodem depresyjnym z objawami somatycznymi bądź bez objawów somatycznych. Określa się także stopień nasilenia epizodu depresyjnego (zazwyczaj tylko po raz pierwszy a kolejne epizody diagnozuje się jako nawracające zaburzenia depresyjne).
Kategorie epizodów depresyjnych:
-łagodny
– umiarkowany
– ciężki
Określa się ją na podstawie rodzaju i ilości objawów jakie zaburzają codzienne funkcjonowanie.
Badania pokazują, że depresje występują nieco rzadziej u kobiet w ciąży niż w okresie poporodowym. Ciąża może również w pewnym sensie chronić kobietę przed zaburzeniami psychicznymi.
Skutki nieleczonej depresji w ciąży:
– poronienie
– poród przedwczesny
– niekorzystny wpływ na rozwój dziecka
– niska masa urodzeniowa
– zaburzenia depresyjn/ emocjonalne w przyszłości u dziecka
Tak zakładają niektóre z opracowań. Jednak nie ma obszernych badań na ten temat, które pokazują jednoznaczny związek. Często pomijane są też inne czynniki np. używki czy kondycja fizyczna matki. Nie miej jednak podwyższone stężenie kortyzolu jaki i zaburzenie funkcjonowania neuroprzekaźników szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży nie pozostaje obojętne dla rozwijającego się Dziecka.
Czy zauważyłaś podobne objawy u siebie?
Czy zauważyłeś takie zachowania u bliskiej Ci osoby?
Nie wiedziałaś/ wiedziałeś co masz zrobić?
W następnym artykule poruszę temat depresji pod kątem tego jak pomóc osobie, która jej doświadcza oraz co zrobić aby minimalizować ryzyko zachorowania. Wymienię także kwestionariusze jakie są pomoce podczas diagnozowania epizodu depresyjnego.